Specificaties

Molen:
Opwettense water(rad) molen; Sint Jans molen; St. Antonius molen (patroonheilige van Opwetten)
Rivier:
Kleine Dommel of Rul
Gelegen aan:
Opwettenseweg 203,  5674 AC  NUENEN
Soort:
Dubbele onderslagmolen
Gefungeerd als:
Koren- en Zaagmolen, kompleet authentiek, alleen de zaagmachine ontbreekt, die is verkocht voor oud ijzer en bracht in 1957 meer op dan hij nieuw kostte in 1917.
Wel is de watergedreven cirkelzaag nog aanwezig, één van de twee in Nederland nog bestaande.
Olie- en Volmolen,  Leerlooierij, hiervan zijn alleen het aswiel en de centrale machine aandrijfwerk aanwezig.
In de vloeren zijn vakverdelingen gemaakt die aangeven waar vroege de machines hebben gestaan.
De olie-molenstenen - een ligger en een loper- zijn ter nagedachtenis aan de ongelukken die zich er in het verleden hebben afgespeeld.
Het oude knechtenhuis cq leerlooierij doet nu dienst als toiletruimte.
Staat:
Beide molens zijn in 2009 en 2010 geheel gerestaureerd
Rad(eren):
De koren- en zaagmolen heeft het grootste rad van Nederland (9,30 m. diameter) en telt 38 schoepen. Het heeft als een van de weinige water(rad)molens een vang (rem). Ten behoeve van de zagerij die snel stil gezet moest kunnen worden als er bijvoorbeeld ijzer in de stam zat want dat zou de zagen kapot maken.
Monument:
De koren- en zaagmolen is een rijksmonument.
De oliemolen is statusloos.
Bijzonderheden:
De gebintenconstructies van beide molens, klothuis en noordgevel van de koren- en zaagmolen zijn nagenoeg authentiek aanwezig zoals herbouwd tussen 1764 en 1768. Veel namen van molenaars en knechten ijn als graffiti aangebracht of ingekerfd.
De molens zijn vele malen door kunstschilders vastgelegd onder meer door Vincent van Gogh in 1885.
In 1963 zijn door Ad van Empel (architect) de molens en de bijgebouwen volledig ingemeten en opgetekend.
Op de schouw van de  openhaard in het molenaarshuis zijn tijdens de Franse bezetting (1800 – 1810) door een Franse officier de molens als muurtekening geschilderd.
Draaiend:
De koren- en zaagmolen draait elke Zondagmiddag en maalt geregeld voor de bakker en voor thuisbakkers.
Bezichtigen:
De molen is elke dag te bezichtigen maar het binnenwerk uitsluitend  op Zondagmiddagen.
Eigendom:
De molen is privé eigendom van Peter D. Geboers (sinds 1998)
Bouwjaar:
de molens zijn gebouwd/herbouwd tussen 1764 en 1768
Woning(en):
Dubbele woning onder zadelkap met het rijnteken in de lichten boven de voordeuren. Waarschijnlijk herbouwd na brand in 1743, gerestaureerd in 1970 en in 1998
Energieopwekking:
In 2011 zijn onder leiding van de SRE (Samenwerking Regio Eindhoven) plannen ontwikkeld om bij alle watermolens en watervervallen energie op te wekken en daarmee te voldoen aan de wens om meer aan groene energie te leveren.
De Opwettense Watermolen zou een vermogen krijgen van x Kw.
Alle watermolens en watervervallen bij elkaar in de regio Zuid-Oost Brabant  hopen x Mw energie te kunnen opwekken. Om dit doel te bereiken is er begin 2012 een vereniging van moleneigenaren opgericht met de naam “De Raddraaiers”.
(www.deraddraaiers.com).
Oplaadpunt:
Sinds voor jaar 2011 is er een officieel oplaadpunt voor elektrische fietsen beschikbaar. Een oplaadpunt voor elektrische auto staat in planning.
Vistrap:
Er zijn plannen om een vistrap te realiseren om migratie van vissen te bevorderen.
Domein:
“De Opwettense Watermolen” is sinds 2010 een landgoed dat valt onder de natuurschoonwet en dus opengesteld is voor publiek. In het totaal is dit gebied ruim 12 hectare groot waarvan 6 hectare privé eigendom en 6 hectare van Staatsbosbeheer en de gemeente Eindhoven.
Historie:
Waarschijnlijk dateren beide molens uit de elfde eeuw. Ze zijn waarschijnlijk gebouwd door monniken van de abdij van Sint Truiden. Zowel in 1664 al in 1764 zijn de molens geheel door brand verwoest.
De Leerlooierij is in 1925 stopgezet
De Oliemolen is in 1947 stopgezet
De Koren- en Zaagmolen is in 1957 stopgezet (vanaf 1957 is er hout met elektrische zaagmachines verwerkt).
De wentelas van de oliemolen is (in delen) nog aanwezig. Het luiwiel in de korenmolen komt waarschijnlijk uit de oliemolen.
In de dertiger jaren was er een meubelmakerij in de oliemolen.
Documenten:
Veel historische documenten zijn bewaard gebleven. Het oudst bekende document stamt uit 13xx en is in het bezit van xx. Documenten vanaf 1453 zijn in privé bezit. (Er wordt gewerkt aan het digitaliseren, vertalen naar modern Nederlands en het publiceren op internet van deze stukken)
Er zijn documenten in het Latijn, Frans en Oud Nederlands.
Molenaars:
De molens komen tussen 1704 en 1726 in het bezit van de familie Sengers. Door zijn huwelijk van Gerard van Hoorn met Wilhelmina Sengers (in 1870) wordt hij mede eigenaar. In 1917 kopen hun zonen Piet en Frans van Hoorn de molens en woningen op een openbare veiling. Hun broer Egidius heeft er van begin 1900 tot 1925 een leerlooierij gehad. Na 1925 heeft Egidius een leerlooierij gehad in Eindhoven (Woenselsestraat 432) Een andere broer, Arnoldus was bekwaam kunstschilder.
Zowel Arnoldus en Egidius zijn gemobiliseerd geweest in WO I.
Piet van Hoorn was op 9 jarige leeftijd getuige dat Vincent van Gogh de molen schilderde en hij voorzag Vincent van uitgehaalde vogelnesten die hij graag wilde schilderen.
Piet haalde meerdere malen de krant onder andere door in 1890 zeven otters te vangen en in 194x de veldwachter op zijn gezicht te slaan omdat Piet illegaal olie had geslagen en olie op voorraad te hebben gehad.
Pegel:
De oorspronkelijk Pegel is aanwezig in het restaurant
Stuwrecht:
Kopie
Visrecht:
Niet vergeven (Reigers aalscholvers)
Jachtrecht:
R. Geven via Janus Hoeks
Er is nog een kwartellokkooitje aanwezig en ook de jachttas van Gerard van Hoorn.
Dieren:

• Duiven (duivenkorf nog aanwezig)
• Ganzen (foto's)
• Zwanen (boekhouding uit 1943)
• Geiten (foto's)
• Paard (paardenstal met dubbele deuren binnenkant klothuis)
• Jachthond (Kortharige Duitse staander met de naam Jules)

• Jan Smulders
• Wijlaars (visser)
• Michel van Grootel (de huidige eigenaar van Van Hoorn Houthandel)
• Lies van Hoorn-de Kruijf